|
 |
Odwiedzin |
37783133 |
 |
 |
Dziś |
3456 |
 |
|
| Piątek 19 kwietnia 2024 |
 |
|
|
|
| |
Andrzej Nils Uggla - Polak Roku |
|
|
|
|
|
|
|
Andrzej Nils Uggla od lat związany jest z Uppsalą. W tle wieże Katedry.
|
Laureatem pierwszej nagrody Polaka Roku, przyznawanej wśród Polonii szwedzkiej przez Nową Gazetę Polską, został doc. Andrzej Nils Uggla, syn Hjalmara Fredrika Karla Uggli i Zofii z domu Zbrodzińskiej. Literaturoznawca, historyk, badacz kultury polskiej na emigracji, tłumacz, wydawca. Człowiek o wielkim sercu, ceniony zarówno przez swoich współpracowników, jak i studentów.
Andrzej Nils Uggla urodził się w Warszawie w 1940 roku. W 1966 roku został magistrem filologii polskiej na uniwersytecie w Gdańsku. Od tamtego roku
mieszka też na stałe w Szwecji - ale nie była to jego pierwsza wizyta w tym kraju. Już jako dziecko przyjechał do Szwecji i mieszkał tutaj przez prawie rok u rodziny, ucząc się szwedzkiego. - Zapomniałem wówczas języka polskiego - wspomina - natomiast po powrocie do Polski zapomniałem języka szwedzkiego. W Polsce nie miałem możliwości studiowania skandynawistyki, nauczyłem się więc języka szwedzkiego już po przeprowadzeniu się do Szwecji.
Do Szwecji przyjechał na zaproszenie Związku Rodziny Uggla. Rozpoczął studia, które finansowane były przez rodzinę i jednocześnie podejmował różnorodne prace. - Nie było wówczas możliwości otrzymania pomocy państwowej na studia - mówi. - Studia i praca jednocześnie były jedynym wyjściem dla wielu studentów w tych latach. Ja miałem szczęście, że otrzymałem pomoc od rodziny.
Swój przyjazd do Szwecji wspomina bardzo ciepło, a w szczególności otrzymany od rodziny po przyjeździe prezent, mianowicie narty.
 W 1977 roku A.N. Uggla otrzymał tytuł doktora filozofii na Wydziale Historii Literatury przy Uniwersytecie w Uppsali. Jego pierwsza książka nosiła tytuł: "Strindberg och den polska teatern 1890-1970" (tłum. Strindberg a teatr polski w latach 1890-1970).
Pod koniec lat 70-tych zaczął pracować na Wydziale Slawistyki przy tym samym uniwersytecie i już tam w 1986 roku wydał bibliografię "Polen i svensk press under andra världskriget" (tłum. Polska w szwedzkiej prasie podczas II wojny światowej), która opiera się na badaniach prasy szwedzkiej z lat drugiej wojny światowej i naświetlanego w niej obrazu Polski i Polaków.
W 1988 roku został docentem polonistyki (ze szczególnym uwzględnieniem stosunków szwedzko-polskich) i raz jeszcze dał wyraz swojemu wielkiemu zamiłowaniu do teatru: wraz ze swoim przyjacielem dr. Dagiem Hedmanem opublikował przekład pięciu dramatów Witkacego "Fem dramer" (tłum. Pięć dramatów). Później, w 1995 roku, wydał z nim również "Två polska dramatiker. Stanisław Witkiewicz. Stanisław Wyspiański" (tłum. Dwóch polskich dramaturgów. Stanisław Witkiewicz. Stanisław Wyspiański).
- Dag Hedman jest jednocześnie reżyserem, aktorem i historykiem literatury - opowiada. - Nasza współpraca opierała się na podobnym zrozumieniu i odczuciu literatury. Wyglądała w praktyce następująco: ja na głos czytałem repliki po szwedzku, on je przemyśliwał, kilkakrotnie powtarzał, a najlepszą wersję pod względem dykcji, zapisywaliśmy. Dag Hedman mieszkał u mnie przez cały okres pracy. Popijaliśmy mocną herbatę i ciężko pracowaliśmy aż do późnych godzin. Ponieważ tłumaczenia były robione pod kątem aktorów, wielu z nich dziękowało nam potem za to, że ułatwiliśmy im pracę.
Pod koniec lat 80-tych A.N. Uggla napisał kilka książek z pogranicza literatury, kulturoznawstwa i socjologii. Pierwszą z nich była: "Den svenska Polenbilden och polsk prosa i Sverige 1939-1960" (tłum. Obraz polski w Szwecji na podstawie prozy polskiej w latach 1939-1960). - Książka ta opisuje w jaki sposób Szwedzi zapoznawali się z polską literaturą i dochodzili do zrozumienia jej treści.
 Podobnej tematyki trzymają się również: "Från politik till litteratur, Sveriges väg till den polska nationella diktningen" (tłum. Od polityki do literatury, droga Szwecji ku polskiej literaturze narodowej) oraz "Sverige och polska skalder. Från Mickiewicz till Miłosz" (tłum. Szwecja a polscy wieszczowie. Od Mickiewicza do Miłosza).
Dla zainteresowanych powyższym okresem badań naukowych A.N. Uggli warto dodać, że w 1992 roku ukazał się - poświęcony tematyce szwedzkiej - XVII tom Pamiętnika Literackiego (rocznik wydawany w Londynie przez Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie), zawierający kilka artykułów A.N. Uggli napisanych w języku polskim.
W 1993 roku A.N. Uggla zostaje lektorem w Ośrodku Badań Wielokulturowych (Centrum för multietnisk forskning) przy Uniwersytecie w Uppsali. W tym samym roku, dzięki intensywnym badaniom i kwitnącej współpracy ze środowiskiem szwedzkich polonistów i historyków, wydano z jego inicjatywy pierwszy numer czasopisma naukowego Acta Sueco-Polonica.
Czasopismo wydawane jest w ramach Seminarium Kultury i Historii Polski, działającego przy Uniwersytecie w Uppsali, ale współpracownicy pochodzą również z innych uczelni w Szwecji, a nawet za granicą. Wychodzi jeden numer pisma rocznie - artykuły pisane są w języku szwedzkim i polskim (czasami też angielskim). Do tych napisanych po szwedzku, dołączone jest streszczenie w języku polskim, i na odwrót.
Docent Andrzej Nils Uggla jest redaktorem naczelnym i wydawcą tego pisma, składającego się z ponad 200 stron ciekawych i różnorodnych tekstów o szerokiej rozpiętości tematycznej. Mówi o nim: - Główną ideą pisma jest wydobywanie i dyskutowanie problemów o tematyce szwedzko-polskiej w perspektywie historycznej i współczesnej oraz problemów o tematyce emigracyjnej.
Od 1995 roku, Acta Sueco-Polonica wydają również serię książkową, prezentującą polską literaturę i dokumenty źródłowe do badań społecznych i politycznych.
Najważniejszą książką A.N. Uggla dla zainteresowanych losami Polonii Szwedzkiej jest niewątpliwie wydana w 1996 roku: "Polacy w Szwecji w latach II wojny światowej" (Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego). Studium to opiera się na zbiorze tomików napisanych wcześniej przez autora i wydanych przez Bibliotekę Archiwum Emigracji Polskiej w Sztokholmie. Porusza ono dzieje polskiej emigracji i polskich organizacji w Szwecji w okresie II wojny światowej oraz repatriacji Polaków ze Szwecji po wojnie. - Jest to moja pierwsza książka pisana po polsku, została ona zrealizowana dzięki namowom mojej żony - zdradza nam autor.
 - Potem minęło trochę czasu, więc ją poprawiłem i uzupełniłem, zanim wyszła po szwedzku - mówi. W szwedzkiej wersji książka nosi tytuł: "I nordlig hamn" (tłum. W północnym porcie).
- Wszystkie moje prace i książki przeglądane i sprawdzane zostają przez moją żonę lub szwedzkich przyjaciół - przyznaje. - Dobrze się składa, że żona jest akurat nauczycielką i poprawiając klasówki uczniom, poprawia również i moje prace. Książki muszą być poprawiane, aby nadawały się do druku, nawet jeśli są pisane przez etnicznych Szwedów.
Faktycznie, prac jest wiele, bo ponad 150 artykułów naukowych i popularyzatorskich oraz obszerne monografie. Jednocześnie A.N. Uggla jest członkiem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (Londyn), Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (Warszawa) oraz Związku Pisarzy Szwedzkich. Jest odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi przez Rząd RP na Uchodźctwie (1989) oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi przez Rząd RP w Warszawie (1995).
W roku 2000 wydano księgę jubileuszową z okazji ukończonych przez A.N. Ugglę - 60 lat. Nosi ona tytuł "Allvarlig debatt och rolig lek" (tłum. Poważna debata i wesoła zabawa). Książka składa się z "tabula gratularoria" oraz artykułów z dziedziny filmu, kultury i literatury - o tematyce historycznej i współczesnej związanej z Polską oraz Szwecją.
Pomimo tylu zajęć, A.N. Uggla prowadzi seminaria dla studentów, a także wykłady dla naukowców z całego świata. Ma wiele motywacji do pracy, ale jak sam mówi: "sił jest coraz mniej". Zachęca zainteresowanych do dalszych prac, bo materiałów jest sporo. Zawsze podkreśla, że służy pomocą. W jego domu mieści się bogata biblioteka oraz archiwum.
Co do dalszych planów mówi: - Wydajemy dwie komedie: "Damy i huzary" oraz "Zemstę", a także dramaty Jerzego Szaniawskiego. W przygotowaniu są też bibliografie szwedzkiej literatury pięknej w Polsce obejmujące lata 1939-1996, autorstwa Hieronima Chojniackiego z Katedry Skandynawistyki Uniwersytetu Gdańskiego. Poza tym opracowuję w tej chwili temat, który nazwałem "Polska literatura emigracyjna" i zobaczymy co z tego wyjdzie...
Publikacje
Lista publikacji Andrzeja Nilsa Uggli
(z książki "Allvarig debatt och rolig lek")
Wczesne książki Andrzeja Nilsa Uggli można zamówić w Lundequistska Bokhandeln w Uppsali (tel. 018-13 98 30), natomiast późniejsze tytuły w Centrum för Multietnisk Forskning w Uppsali. Parę tytułów, m.in. "Polacy w Szwecji w latach II wojny światowej" i "Strindberg och den polska teatern" - jest również do nabycia w wydawnictwie "Polonica". Wiele z książek można także pożyczyć w bibliotece uniwersyteckiej oraz Stadsbiblioteket w Sztokholmie. Czasopismo "Acta Sueco-Polonica" można zaprenumerować (1 numer na rok) lub kupować pojedyncze numery.
|
|
|
|
|
|
|
 | Odwiedza nas 15 gości
oraz 1 użytkowników. |
|
|
