Spotkanie z pracownikami IPN-u w Konsulacie Polskim w Sztokholmie. Od lewej: dr Sebastian Ligarski, dr Marcin Stefaniak oraz konsul Radomir Wojciechowski.
To był bardzo emocjonujący wieczór – spotkanie z pracownikami Instytutu Pamięci Narodowej. Odbyło się 16 grudnia 2008 roku w Konsulacie Polskim w Sztokholmie. Dr Marcin Stefaniak, dyrektor Oddziału w Szczecinie, wygłosił niezwykle interesujący referat na temat tragicznych wypadków grudniowych w Szczecinie w roku 1970, w których od kul MO (milicji obywatelskiej) zginęło siedemnaście osób, a sto dziesięć osób zostało rannych.
Większość ofiar to byli ludzie młodzi, poniżej dwudziestego roku życia. Stoczniowcy szczecińscy obnażyli prawdziwą naturę rzekomo robotniczego ustroju. Na sali siedzieli ludzie, którzy te wydarzenia pamiętali bądź brali w nich udział i ich obecność oraz reakcja podniosła niewątpliwie temperaturę spotkania.
Adam Wycichowski i Radzimierz Nowakowski.
Głównymi bohaterami wieczoru byli panowie Radzimierz Nowakowski i Adam Wycichowski, architekci pochodzący ze Szczecina a obecnie mieszkający w Szwecji. Przekazali oni pracownikom IPN-u (Instytutu Pamięci Narodowej) dokumenty dotyczące działalności „Solidarności”, a także ich osobistego zaangażowania w opozycji.
Radzimierz Nowakowski przekazał trzy kartony podziemnych wydawnictw „Solidarności” z regionu szczecińskiego – pisma, afisze, ogłoszenia, filmy i kasety. Adam Wycichowski przekazał pięć teczek grypsów z więzienia w Wierzchowie Pomorskim, w którym był internowany w okresie od stycznia do maja 1982 roku.
Adam Wycichowski przekazuje teczki z grypsami z wiezięnia w Wierzchowie Pomorskim.
Inne przekazane materiały to opisy w języku szwedzkim przedstawiające warunki więzienia w Goleniowie w 1981 roku oraz dokumenty zamówień z kraju na powielacze i bibułki. Materiały są cenne dla badaczy najnowszej historii Polski i dlatego IPN dokumentuje działalność każdego działacza opozycji.
Dr Sebastian Ligarski, naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej przedstawił strukturę i działalność Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Radzimierz Nowakowski opowiada o działalności "Solidarności" w Szwecji.
Instytut Pamięci Narodowej został utworzony 18 grudnia 1998 roku na mocy ustawy sejmu RP. Pierwszym jego prezesem został prof. Leon Kieres. Działalność placówki skoncentrowana jest w czterech głównych pionach: Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu czyli tzw. pion prokuratorski, Biuro Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów, Biuro Edukacji Publicznej oraz Biuro Lustracyjne.
Najpoważniejsze sprawy, jakie prowadził pion prokuratorski, to śledztwo w sprawie stanu wojennego, ogłoszonego przez gen. Jaruzelskiego, śledztwo funkcjonariuszy UB (Urząd Bezpieczeństwa) w sprawie strzelania do robotników w 1982 roku (tzw. zbrodnia lubińska) oraz śledztwo w sprawie milicjantów strzelających do górników w kopalni „Wujek”. Pion archiwalny gromadzi dokumenty dotyczące działalności UB w latach 1944 -1990. Urząd Bezpieczeństwa działał do 31 lipca 1990 roku po czym został zlikwidowany i w jego miejsce powstał Urząd Ochrony Państwa.
Pracownicy IPN-u: dr Sebastian Ligarski i dr Marcin Stefaniak.
Biuro Edukacji Publicznej działa głównie dla szkół – wydaje materiały edukacyjne, organizuje wystawy, prowadzi lekcje i prelekcje w szkołach, wydaje książki dotyczące powojennej historii Polski. Biuro publikuje materiały, które przed rokiem 1989 nie mogły się ukazać, m.in. materiały dotyczące UB i WSW (Wojskowa Służba Wewnętrzna), całkowicie dotąd niedostępne dla ogółu. Materiały te są obecnie dostępne w 95 proc.; pozostałe 5 proc. to zbiory zastrzeżone ze względu na bezpieczeństwo państwa.
IPN – Oddział w Szczecinie w zeszłym roku wydał siedem książek, na przyszły rok jest zaplanowane wydanie dwunastu publikacji. W roku 2010 planowane jest wydanie encyklopedii „Solidarności”. Ogółem IPN jako całość wydał w roku 2008 sto dwadzieścia cztery książki, w ciągu ośmiu lat swojej działalności Instytut wydał ponad pięćset książek na tematy, o których nikt w okresie PRL-u nie odważał się pisać.
Sebastian Ligarski przedstawia pozycje wydawnicze IPN-u.
Trzeba podkreślić, że Instytut jest fenomenem na skalę europejską, podobnej placówki nie ma w całej Europie. Placówka w Szczecinie posiada w tej chwili osiemdziesiąt sześć kilometrów akt, ustawionych w pionie, nad których uporządkowaniem pracuje kilkuset archiwistów. Obecnie akta są digitalizowane, czyli wprowadzane do komputerowego banku danych. W IPN-ie jest zatrudnionych tysiąc sto osób. Instytut przejął archiwa MSW, MO, WSI i WOP-u. Nadal przyjmowane są akta i materiały.
Archiwa są dostępne dla osób poszkodowanych, dziennikarzy, naukowców, studentów i młodzieży szkolnej, a by uzyskać do nich dostęp, trzeba w tym celu złożyć wniosek. Oddział w Szczecinie bada opór społeczeństwa nie tylko z punktu widzenia polskiego, członkowie „Solidarności” działali również w Szwecji i ich świadectwo ma dla Instytutu wielkie znaczenie.
Osoby, które mają do przekazania materiały, dokumenty i relacje dotyczące opozycji oraz współpracy polsko-szwedzkiej na tym polu, proszone są o kontakt z Instytutem w Szczecinie, ul. Klemensa Janickiego 30, 71-270 Szczecin, na adres elektroniczny: sebastian.ligarski@ipn.gov.pl, tel. 091 48 49 824, fax 091 48 49 821.
|
