|
|
Co wiemy o fińskiej prozie, lapońskiej poezji, norweskich dramatach? Na słowo Skandynawia odpowiadamy fiordy, renifery, Eskimosi, Ibsen, Andersen. Współczesna zorientowana młodzież dorzuci jeszcze Nokię, no i meble z Ikei.
Norwegowie o Polsce wiedzą, że brała ona udział w bitwie o Narvik oraz, że było coś takiego, jak Solidarność. Mało też osób wie, co wspólnego z Danią miał Jarosław Iwaszkiewicz. W l. 1932-35 w Kopenhadze pełnił funkcję sekretarza poselstwa RP. Bardzo dobrze znał język duński, tłumaczył literaturę tego kraju na język polski, był autorem licznych felietonów nt. literatury skandynawskiej.1
Obecnie literaturę, sztukę, kulturę polską od 30 lat na ziemiach norweskich uprawia Janina Januszewska-Skreiberg.2 Stworzyła ona swoisty pomost kulturalny między Norwegią a Polską. Jest informacyjnym medium, na bieżąco odnotowuje w kraju Ibsena i Hamsuna wydarzenia z Polski.
Promocja literatury polskiej w krajach skandynawskich jest bardzo słaba. W Polsce w czasach PRL, nakładem Wydawnictwa Poznańskiego wydawana była Seria Dzieł Pisarzy Skandynawskich – do kilkunastu tomów rocznie. Wydawanie zakończono z powodu braku pieniędzy. Również w latach 60. i 70. Polski Instytut Wydawniczy oraz Czytelnik wydawały dzieła pisarzy skandynawskich.
Do zeszłego roku żadne wydawnictwo nie podjęło się wznowienia przerwanej serii, nie zaproponowało nowej z tego kręgu kulturowego. Prawdopodobnie przyczyną nie wydawania literatury skandynawskiej jest obawa, że nie uda się jej sprzedać, jest mało popularna w Polsce. Ryzyko to zostało podjęte. W styczniu 2004 r. Wydawnictwo Jacek Santorski & CO (www.jsantorski.pl) wyszło do czytelników z nową ofertą – Serią Literatury Skandynawskiej. Prezes tego wydawnictwa Paweł Książkiewicz, zapowiada wydawanie po 6-8 tytułów rocznie. W styczniu ukazała się powieść Hjalmara Söderberga Doktor Glas, a w marcu ma wyjść Kot z jaspisu Suzanne Brøgger. Wydawnictwo zapowiada wydawanie dzieł klasyków i debiutantów, powieści tradycyjne, nowatorskie, sagi i kryminały.
Literatura skandynawska jest literaturą refleksyjną, można określić ją jako trudną. Bohaterowie zmagają się z surowym klimatem, przyrodą, samotnością. Akcja jest statyczna, nie ma gwałtownych zwrotów akcji, dominuje przyroda, dialogi wewnętrzne bohatera, relacje między kobietą a mężczyzną są zazwyczaj pogmatwane. Skandynawowie piszą o przyrodzie, o odpowiedzialności za nią i za drugiego człowieka, piszą o pracy od podstaw, pracy dla wspólnego dobra.
Maria Dąbrowska powiedziała kiedyś, że w Polsce zawsze były serca, które kierowały się na Północ i żywiej biły na dźwięk nazw skandynawskich. Coś w tym jest.
|
1. Jarosław Iwaszkiewicz: Gniazdo łabędzi. Szkice z Danii. Warszawa: Iskry, 1964.
2. Janina Januszewska-Skreiberg: Od Ibsena do Twardowskiego. Norwesko-polskie pejzaże kulturalne. Warszawa: Interlibro, 2001.
|
|
