|
 |
Odwiedzin |
37803515 |
 |
 |
Dziś |
3959 |
 |
|
| Czwartek 25 kwietnia 2024 |
 |
|
|
|
| |
Rozmowy z przyjaciółmi - 70-lecie Towarzystwa Polsko-Szwedzkiego |
|
|
|
|
|
|
Rozmawiał: Stanisław Skolimowski
| 
4/1996
|
Rozmowa z profesorem dr Władysławem Jaworskim prezesem Towarzystwa Polsko-Szwedzkiego.
Stanisław Skolimowski: Jakie były motywy utworzenia Towarzystwa?
Prof. dr Władysław Jaworski: W latach dwudziestych zawiązały się w Polsce i w Szwecji grupy intelektualistów, którzy interesowali się wzajemnymi więzami historycznymi i kulturalnymi. Te ośrodki postanowiły zinstytucjonalizować działania poprzez równoczesne powołanie Towarzystw: Szwedzko-Polskiego i Polsko-Szwedzkiego - TPS. Ideą od początku było by towarzystwa, wzajemnie się uzupełniając, tworzyły nieformalną ale faktyczną jedność ludzi interesujących się problematyką polską w Szwecji i szwedzką w Polsce. Wśród założycieli byli m.in.: prof. dr Stanisław Wędkiewicz, Irena Kosmowska, Józef Ziabicki, Wacław Dzierzawski. Ostatecznie Towarzystwo ukonstytuowało się w 1926 r.
Na czym polegało działanie TPS?
W okresie przedwojennym były to kontakty ludzi z określonych środowisk. Osób zajmujących się np. historią, poezją, literaturą. Byli to przedstawiciele niewielkich środowisk ale bardzo zaangażowani. Natomiast w okresie powojennym Towarzystwo nieco zmieniło swój charakter. Stało się jednym z towarzystw przyjaźni ze społeczeństwami krajów wschodnich i zachodnich. Te ostatnie były dla wielu szczególnie ważne jako okienko na świat.
Kim są członkowie Towarzystwa w Szwecji?
Sytuacja uległa pewnej zmianie. Mamy w Szwecji tradycyjną kadrę wywodzącą się z elity kraju, do Towarzystwa włączyła się ponadto nasza emigracja. Jest więc grupa Szwedów bardzo Polską zainteresowanych i grupa wywodząca się z polskiej emigracji. Przewodniczącym jest pan poseł lvar Virgin - który jest nawet w pewien sposób uczuciowo związany z polskością. Zawsze podkreśla, że jego przodek został ścięty za to, że popierał Polskę. Myślę że za Zygmunta III Wazy. Rodzina Virgina podobno pochodzi też z Pomorza. Bardzo mocno stara się wspierać Towarzystwo Szwedzko-Polskie nasza ambasada w Sztokholmie i szczególnie Instytut Polski. Mają więc dobrą bazę, dzięki której mogą pracować. Wydają własne czasopismo. Opiera się ono na doświadczonych działaczach. Redaktorem pisma jest wieloletni przewodniczący sztokholmskiej organizacji pan Gunnar Hervidsson, którego żona jest Polką. Dzięki temu ta więź jest jeszcze silniejsza.
Jak wygląda dzisiejsza działalność TPS?
Wszystkie podobne towarzystwa przeżywają obecnie pewien kryzys. Nie wynika on tylko z tego, że przestano je dotować, ale z tego, że zmiana ustroju spowodowała, iż międzynarodowe kontakty nie potrzebują już podobnego pośrednictwa. I w tym tkwi główna przyczyna naszych trudności. Jest to jednak okres przejściowy. Musimy stworzyć nowy model towarzystwa. Powoli powracać do jego przedwojennego kształtu. To znaczy towarzystwa ludzi naprawdę zainteresowanych wiedzą, kulturą, oraz wspólną historią szwedzką i polską. Taki proces przekształceń już się rozpoczął. Mam nadzieję, że powoli skupimy w TPS osoby, które rzeczywiście zajmują się problematyką szwedzką. Będzie to zależało i tego nie ukrywam, od pomocy Ambasady Szwedzkiej. Nie chodzi o pomoc materialną ale o wsparcie moralne i ułatwianie kontaktów.
Ile TPS ma oddziałów i członków?
Formalnie jest zapisanych z górą dwa tysiące osób. Lecz czynnych jest z nich chyba jedna trzecia. Oddziały najbardziej aktywne istnieją we Wrocławiu, Katowicach, Gdańsku, Lublinie i Warszawie. Niestety inne albo się nie rozwijają albo nawet likwidują np. w Zielonej Górze. Słabsze oddziały istnieją też w Szczecinie, Krakowie i Poznaniu.
Czego oczekujecie od strony szwedzkiej?
Muszę powiedzieć, że zainteresowanie działalnością Towarzystwa w Szwecji ze strony naszej ambasady i Instytutu Polskiego jest znacznie większe, aniżeli ze strony ambasady szwedzkiej pracą Towarzystwa w Polsce. Tymczasem staramy się spełniać rolę nie istniejącego u nas Szwedzkiego Instytutu. Na spotkaniu w Sztokholmie z okazji 70-lecia Towarzystwa Szwedzko-Polskiego był obecny zarówno ambasador RP pani Barbara Tuge-Erecińska jak i ambasador Szwecji w Warszawie pan Karl Wilhelm Wöhler. Tymczasem na jubileusz TPS we Wrocławiu przybyła tylko pani ambasador Tuge-Erecińska. Rozumiem, że w tym samym czasie następują zmiany na stanowisku ambasadora i attache kulturalnego w Warszawie ale są przecież jeszcze inni dyplomaci w ambasadzie. Taka postawa strony szwedzkiej nie ułatwia nam działalności.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmowa z panem Ivarem Virginem prezesem Towarzystwa Szwedzko-Polskiego, posłem do Parlamentu Europejskiego w Brukseli.
Stanisław Skolimowski: Co jest zdaniem Pana obecnie najważniejszym zadaniem dla obu towarzystw?
Ivar Virgin: Myślę że trzeba powrócić do tych założeń, którymi kierowano się powołując oba Towarzystwa. Głównym ich celem było promowanie współpracy kulturalnej. Taka działalność oczywiście nadal istnieje, ale trzeba chyba zwiększyć jej zakres.
W szwedzkim Riksdagu przewodniczył Pan Grupie Szwedzko-Polskiej, obecnie działa Pan w Parlamencie Europejskim jakie problemy związane
z Polską najbardziej Pana absorbowały?
To co prawie zdominowało działania parlamentarnej Grupy Szwedzko-Polskiej i mnie osobiście i to co nadal dominuje w mojej działalności w Brukseli w odniesieniu do waszego kraju, to włączenie Polski do Unii Europejskiej.
Polska ubiega się o członkostwo w NATO i w UE. Na ile możemy w tym liczyć na wsparcie ze strony Szwecji?
Wejście do NATO jest wewnętrznym problemem Polski. Szwecja nie będąc członkiem sojuszu północnoatlantyckiego nie ma tu wiele do powiedzenia. Ale respektujemy prawa i dążenia innych do stania się członkiem NATO. Natomiast jeśli chodzi o UE to będąc w niej jesteśmy aktywnymi zwolennikami przystąpienia do Unii Polski oraz staramy się umożliwić to trzem republikom nadbałtyckim: Litwie, Łotwie i Estonii. Popieramy ich dążenia podobnie jak starania Polski. Mamy w tej dziedzinie bardzo mocnego sojusznika jakim są Niemcy, robiące wszystko by Polska mogła wejść do UE.
Czy świadczy to, że Szwecja jest zainteresowana równoczesnym wejściem do UE Polski i państw nadbałtyckich?
Być może nie równoczesnym, wychodzimy jednak z założenia, że trzeba otwierać tym państwom drogę do UE i przygotowywać Unię na ich przyjęcie. Natomiast samo przyjmowanie w skład UE będzie odbywało się indywidualnie.
Wyznaczono jednak Polsce długi czas oczekiwania.
Osobiście uważam, że wejście Polski do UE jest dosyć bliskie.
W ramach UE przydzielane są środki na ochronę środowiska. Jakie stanowisko zajmuje w tej sprawie Szwecja i na jaką pomoc możemy liczyć?
Pierwszym krajem jaki otrzymał pomoc szwedzką przeznaczoną na potrzeby ekologii była Polska. Potem zaczęliśmy pomagać państwom nadbałtyckim. Po wejściu do UE nasze wsparcie w tej dziedzinie dociera do Polski głównie poprzez programy Unii. To już przestało być zagadnienie bilateralne Polska - Szwecja. Polska na przykład otrzyma więcej pieniędzy na ochronę środowiska w ramach programu PHARE.
Podczas obrad zarządu Towarzystwa Polsko-Szwedzkie go pytano Pana o możliwość utworzenia Instytutu Szwedzkiego w Warszawie. Jakie są szanse takiej inicjatywy?
Jako prezes Towarzystwa Szwedzko-Polskiego jestem bardzo pozytywnie nastawiony do podobnej ideii. Ale patrząc realistycznie i znając stan szwedzkiego budżetu muszę powiedzieć, że jest to sprawa przyszłości. W obecnym stanie rzeczy pomysł niestety nie do zrealizowania.
Dziękuję za rozmowę.
|
Rozmawiał: Stanisław Skolimowski
Polonia (4/1996)
|
|
|
|
|
|
|
 | Odwiedza nas 20 gości
oraz 1 użytkowników. |
|
|
