|
|
Tekst: Aldona Hartwińska
| 
2019.04.20
|
Påskris. Fot. Green Yoshi
Wielkanoc w Szwecji
Szwedzka Wielkanoc to święto kolorów i smaków. Choć Polskę i Szwecję nie dzieli ogromny dystans to zwyczaje i tradycje często nas dziwią. Jak wyglądają święta wielkanocne w Szwecji i czym się różnią od naszych, polskich tradycji?
Kolorowe drzewka, czyli påskris
Zanim rozpoczną się święta, drzewa i krzewy w okolicy nabierają kolorów, zamieniając się w wielkanocne palemki. Tradycyjnie były to brzozowe gałązki symbolizujące powrót Jezusa do Jeruzalem, które umieszczano w ozdobnych wazonach w domach. Gałązki, czy to na żywych roślinach, czy w domowych wazonach, dekorowane są kolorowymi piórkami, kwiatami i małymi pisankami. Symbolizują nadejście wiosny i odrodzenie, zarówno w przyrodzie, jak i w kontekście zmartwychwstania Jezusa. Zupełnie tak, jak bożonarodzeniowa choinka symbolizuje zbliżające się Boże Narodzenie, tak påskris oznajmia nam nadejście Wielkiego Tygodnia.
Påskkärringar
Wielkanocny czwartek przejmują w Szwecji wiedźmy. Według dawnego folkloru w ten dzień czarownice z całej Szwecji wybierały się w podróż na mityczną górę, Blåkulla. Odbywał się na niej sabat, na który przybywał diabeł we własnej osobie. Czarownice miały powracać z Niebieskiej Góry właśnie na Wielkanoc. Tradycyjnie rozpalano wówczas wielkie ogniska, które miały je odstraszyć. Pozostałością tej tradycji jest przebieranie się za wiedźmy w Wielki Czwartek. Dzieci spacerują z koszyczkami, od domu do domu, w poszukiwaniu słodyczy.
Påskgodis i påskägg
Słodycze są ważnym elementem Wielkanocy w Szwecji. Najpopularniejszą formą są påskägg, czyli wielkanocne jajka z tektury, które wypełnia się cukierkami i żelkami. Dzieci dostają je w prezencie. W Szwecji znany i popularny jest też zwyczaj malowania pisanek. Częstym elementem zdobienia są kolorowe koguciki czy też nawiązanie do wspomnianych już czarownic.
Påskmat
Statystki wskazują jednoznacznie, że Szwedzi jedzą w Wielkanoc dużo jajek - przeciętny mieszkaniec Szwecji zjada ponad 4 jajka. To główny bohater wielkanocnego stołu, które z jada się z majonezem i pastą (lub sałatką) krewetkową. Na stole zabraknąć nie może śledzia, łososia i Janssons frestelse (ziemniaczanej zapiekanki z cebulą, śmietaną, pieprzem, często też z sardelą czy szprotką). Mniej popularna, choć również tradycyjna, jest pieczona wielkanocna szynka. Wszystko popija się påskmust (wiosenny odpowiednik bożonarodzeniowego Julmust), czy wielkanocnym piwem (påsköl).
Långfredagen
Wielki Piątek po szwedzku nazywa się Långfredagen, czyli “długi piątek”. Historycznie był dniem, w którym ukrzyżowano Jezusa Chrystusa na Golgocie. Była to długa męka i powolna śmierć. Właśnie stąd wzięła się ta nazwa. W Szwecji jest dniem wolnym od pracy, zaznaczony w kalendarzu na czerwono.
Påsklov
Wielkanoc w Szwecji, szczególnie dzieciom, kojarzy się również z krótkimi wakacjami od szkoły. Påsklov zaczyna się zwykle na tydzień przed świętami i trwa też przez całe święta. Co robią Szwedzi w trakcie wolnego? Przede wszystkim przygotowują się na rychło nadchodzące lato - wybierają się do swoich letniskowych domków, które sprzątają po zimie, przygotowują swoje łódki i żaglówki, rozgrzewają grille przed sezonem.
|
| |
|
|
|
