Adam Michnik podczas spotkania w ABF-ie
W ABF-ie w Sztokholmie odbyło się spotkanie z czołowym byłym dysydentem, intelektualistą, członkiem KOR-u, redaktorem naczelnym „Gazety Wyborczej”, eseistą i luminarzem Adamem Michnikiem. Spotkanie prowadził zasłużony znawca spraw polskich, dziennikarz Kjell Albin Abrahamson.
W wypełnionej po brzegi, a nawet ponad brzegi, sali przez bite dwie godziny odbywał się surrealistyczny spektakl: na scenie brylował Michnik, który udzielał dowcipnych odpowiedzi na czasem zupełnie dziwne pytania prowadzącego, np. co sądzi o Hugo Chavezie albo Janie Guillou, a na sali siedziała i pod ścianami stała zahipnotyzowana publiczność.
Adam Michnik to legenda, to wielkość, która, niestety, na własne życzenie spadła z piedestału. Fascynujące było słuchać jak mówił o immanentnym źle ustroju komunistycznego, o zniewoleniu człowieka i o tym, jak się cieszy, że ten ustrój się w końcu zawalił. „System jako projekt był od A do Z fałszem. Celem było pozbawienie człowieka elementarnej wolności. To było więzienie, w którym trzeba było dogadać się ze strażnikami” – stwierdzał były rewolucjonista. Ale nie wyjaśnił, czy i dlaczego trzeba było dogadywać się ze strażnikami (byłymi przecież) po zniesieniu systemu. I nikt go o to nie zapytał.
Adam Michnik pochwalił gen. Jaruzelskiego, który odegrał, jego zdaniem, ogromnie pozytywną rolę... „Nie należy karać starego, zasłużonego człowieka.” Swego czasu nazwał niechlubnie zapisanego gen. Kiszczaka człowiekiem honoru. Nie, Michnik zdecydowanie nie jest nieprzekupnym Robespierre'm. Dyskusja o godności człowieka po takim dictum jawiła się nieco groteskową.
Od lewej: Adam Michnik, ambasador RP Michał Czyż, Kjell Albin Abrahamson oraz tłumacz Stefan Ingvarsson.
„Polska jest dzisiaj normalnym, demokratycznym, europejskim krajem. Mamy normalną korupcję, normalne skandale polityczne i normalnych idiotów w parlamencie” – oświadczył Michnik. Nie da się ukryć, że nazywa rzeczy po imieniu. Wybitny poeta Antoni Słonimski radził mu, że kiedy nie wie co odpowiedzieć to żeby na wszelki wypadek mówił prawdę. Słusznie, ale – ile jest prawd? „Komunizm przyciągał tym, co najlepsze, a wydobywał z ludzi to, co najgorsze. Nie mam dla niego żadnej tolerancji” – ciągnął jeden z pierwszych intelektów III Rzeczypospolitej.
Kjell Albin chciał wiedzieć, co znamienity gość sądzi o Jean-Paul Sartre'rze. „Respektuję go jako pisarza, ale jako polityka uważam go za skończonego idiotę. Nie mam tolerancji dla takich, którzy mają tolerancję dla zbrodni komunizmu.” Hm... „Jan Guillou był agentem KGB, co Pan na to?” „Nie znam sprawy, ale agentów nie toleruję.” I nikt nie zapytał jak to było z jego tolerancją dla agenta SB Lesława Maleszki.
Michnik wypowiadał się również na temat niebezpiecznie radykalizującego się kościoła w Polsce, na temat polityki Putina i Berlusconiego, którą uznał za groźną dla demokracji i dla Unii Europejskiej oraz poruszył kwestię przestarzałości pojęcia lewicy i prawicy.
Wszystko okraszał anegdotami i rozbrajającym uśmiechem. Zaiste, niesamowite było patrzeć, jak ten człowiek, który przesiedział sześć lat w więzieniu, potrafi dowcipkować na ten i inne tematy. Przytoczył również wypowiedź znakomitego publicysty Stefana Kisielewskiego, który stwierdził, że więzienie to jest świetne miejsce dla intelektualistów, ponieważ nie ma tam wódki, dziewczyn ani telefonu.
Adam Michnik, chociaż łagodny dla komunistów, jest nadal nieprzejednany w stosunku do komunizmu. Na pytanie przedstawiciela UOK (Upplysningen om kommunismen) co można by zrobić, żeby w krajach Europy Zachodniej zwiększyć wiedzę o zbrodniach komunizmu odpowiedział: „Wiedza o komunizmie powinna być nauczana w szkołach tak jak o holokauście”. Ostry osąd systemu połączony z brataniem się ze sługami systemu jest niezrozumiały dla osób inaczej patrzących na wierność swoim ideałom.
Spotkanie było zorganizowane dla Szwedów, dla których Adam Michnik jest nadal gwiazdą pierwszej wielkości i którzy prawdopodobnie kompletnie nie orientują się co do jego dalszych poczynań. Artykuły w „Dagens Nyheter” i „Sveriges Radio” tego dowodzą (linki poniżej).
Tak, Michnik jest wielki, ale i kontrowersyjny. Zrobił ogromnie dużo, był jednym z architektów planu obalenia komunizmu, napisał wiele znakomitych książek, jest laureatem kilku międzynarodowych nagród i jednym z najbardziej wpływowych dziennikarzy świata. Posiada on niesamowitą charyzmę i inteligencję oraz – potrafi się wywinąć z każdej sytuacji.
I tym razem podtrzymał swoją i Polski glorię w nieświadomej faktycznego stanu rzeczy Szwecji.
Spotkanie zorganizowali: Ambasada RP w Sztokhomie, Svensk-Polska Föreningen, Instytut Polski i ABF. Tłumaczem był Stefan Ingvarsson.
|
