|
 |
Odwiedzin |
37807028 |
 |
 |
Dziś |
3352 |
 |
|
| Piątek 26 kwietnia 2024 |
 |
|
|
Tekst: Justyna Nawrocka
| 
4/2008
|
Jedną z większych różnic kulturowych między Polską a Szwecją jest sposób w jaki zwracamy się do innych osób. W Polsce nauczeni jesteśmy do zwracania się do siebie na pan/pani. Jest to głęboko u nas zakorzenione w umysłach i sposobie zachowania. W Szwecji natomiast słyszy się tylko „Du”. Dlaczego?
Jak w Szwecji zwracać się do ludzi których nie znamy, lub do ludzi którym chcemy pokazać nasz szacunek, lub być po prostu grzecznym? Nie ma na to pytanie prostej odpowiedzi. Dla obcokrajowców może się to wydawać bardzo zagadkowe. Zwrot „ni” nigdy nie był w Szwecji w ten sam sposób oczywistym zwrotem jak we francuskim „vous” czy niemieckim „Sie”.
Aż do lat sześćdziesiątych dziewiętnastego wieku w Szwecji obowiązywało, podobnie jak w innych krajach Europy, zwracanie się do innych z tytułem na przykład: panie komisarzu, panie inżynierze, panie profesorze itd. Kobiety natomiast często przybierały tytuł po swoim mężu: pani profesorowa, doktorowa, inżynierowa. Jeśli jednak ktoś nie znał osoby z którą rozmawiał to mówił na przykład: Vill damen ha den här platsen? Vill min herre prova en storlek större? Önskar frun/fröken något mera?
Zwrot „ni” był bardzo długo używany, ale tylko z góry na dół to znaczy przez osoby, które miały wyższą pozycję społeczną niż osoba zwracająca się.
Mieszkańcy Dalarna byli wyjątkiem. Byli oni znani z przechodzenia od razu „do rzeczy” a nawet aby mówić na ty osobom z wyższej jak i z niższej klasy społecznej. Jest nawet znana opowieść o młodym królewiczu, który akurat odwiedzał tę krainę. Postanowił on skorzystać z okazji i spytał przechodzącego rolnika, czy naprawdę ludzie w Dalarna zwracają się do wszystkich na ty. „Zgadza sie”, odpowiedział rolnik, „mówimy na ty do wszystkich, oprócz Ciebie i twojego ojca”.
W latach 1967 – 1968 odbyła się w Szwecji reforma, która została nazwana „du-reform”. Polegała ona na tym, że bez względu na pozycję społeczną, wykształcenie czy wiek wszyscy zaczęli mówić do siebie na ty. Rewolucję zainicjował ówczesny główny dyrektor w Zarządzie medycyny Bror Rexed (1914-2002), który zdecydował, by w dziedzinie medycyny, w jej zarządzie, szpitalach itd. wszyscy zwracali się do siebie na ty. Niedługo po tym dziennikarze w radiu i telewizji zaczęli mówić do premiera oraz innych ministrów ”ty” a władze zaczęły pisać „ty” w broszurach i informacjach do społeczeństwa.
„Du-reformen” była w Szwecji pożądana przez wszystkich i szybko rozprzestrzeniła się na wszystkie klasy społeczne. Reforma postrzegana była za modernizację i uproszczenie języka, a oprócz tego stała się wyrazem ówczesnego równouprawnienia. Od tego czasu nie potrzebne było już dowiadywanie się i pamiętanie o czyimś tytule i wszystkich zawiłych regułach aby „uczynić honory”, nikt nie mógł poczuć się urażony. Rozwiązano także problem kto powinien zacząć taką reformę? Najstarszy, ten z wyższą pozycją społeczną, czy może ktoś jeszcze inny? Powszechne mówienie sobie na ty było uważane jako pewnego rodzaju wyzwolenie.
Polakom nauczonym do zwracania się do nieznanych im bliżej osób na pan/pani po przyjeździe do Szwecji trudno jest nagle zmienić swoje przyzwyczajenia. To jest oczywiście zrozumiałe i wymaga czasu. Jednak czując się w takiej sytuacji skrępowanym zawsze można znaleźć wyjście i użyć znanych omówień na przykład: Ska det betalas kontant eller med kort?
|
|
|
|
|
|
|
 | Odwiedza nas 28 gości
oraz 0 użytkowników. |
|
|
