|
 |
Odwiedzin |
37877823 |
 |
 |
Dziś |
1052 |
 |
|
| Niedziela 19 maja 2024 |
 |
|
|
Tekst: Michał Haykowski
| 
2/2003
|
Młodziutki, 21 letni książę, musi opuścić kraj obrany królem innego państwa. Jego młodsza siostra, wyprawia się z nim za morze by wspierać go radą. Ich nieżyjąca już matka też kiedyś musiała porzucić ojczyznę, przenosząc się z Polski do Finlandii a następnie do Szwecji, razem z mężem. Tęsknota ich wszystkich do rodzinnych stron i do pozostawionych bliskich. Walka Zygmunta o tron; o polski - z austriackim Habsburgiem; o szwedzki z rodakami a nawet z własnym stryjem. Porażki i zwycięstwa. Podobiestwa i różnice. Dwaj królowie, którzy nade wszystko miłują sztukę i obaj ponoszą klęskę. Stanisław August Poniatowski, ostatni polski monarcha, umrze wywieziony do Rosji. Gustaw III zostanie zamordowany podczas balu w sztokholmskiej operze. Portrety tych ludzi, świadectwa działalności, należące niegdyś do nich przedmioty, pamiątki z ich czasów zgromadzono na wystawie w Zamku w Kalmarze.
Nazwano ją Orzeł i Trzy Korony. Otwarto oficjalnie 10 maja, zorganizowano zaś z okazji Roku Polskiego w Szwecji - Polen.nu.
Wystawa jest powtórzeniem wystawy w warszawskim Zamku Królewskim choć opatrzono ją innym podtytułem. W Warszawie brzmiał sucho: Sąsiedztwo polsko-szwedzkie nad Bałtykiem w epoce nowożytnej. W Kalmarze zaś: Blod och Kärlek under 300 år czyli Krew i Miłość w ciągu 300 lat, choć organizatorzy sami tłumaczą nazwę jako Miłość i Nienawiść. Wystawy rzeczywiście nieco się różnią. W Polsce pokazano prawie 400 eksponatów w Kalmarze jest ich 320. Zrezygnowano z wielu przedmiotów opowiadających o oficjalnych kontaktach obu państw czy wojennych konfliktach. Dzięki temu wyraśniejsze stały się ludzkie losy głównych postaci historycznych.
Dwie wystawy
Warszawską wystawę otwierała szwedzka para królewska, która przybyła na kilka godzin do Polski, przerywając wizytę na Słowacji. (Suecia-Polonia 2/2002.) Na otwarcie wystawy w Kalmarze przybyli król Karol śVI Gustaw i prezydent RP Aleksander Kwaśniewski. Prezydent znalazł na to czas w trakcie gorącej kampanii przed referendum akcesyjnym Polski do ue. 9 maja we Wrocławiu spotykał się z prezydentem Francji i kanclerzem Niemiec, 10 maja przed południem uczestniczył w dwóch imprezach by nieco po 15-tej lądować w Kalmarze. Ten 'wypad' do Szwecji w tak pracowitym okresie świadczy o tym, że prezydentowi i polskiej stronie zależało na podkreśleniu wagi jaką przywiązuje Warszawa do przyjacielskich stosunków ze Sztokholmem.
Przed wejściem do Zamku w Kalmarze witał prezydenta król Karol XVI Gustaw. Obaj już znają się z wcześniejszych spotkań. Wśród dyplomatów krąży opowieść jak to para królewska spotkała się z parą prezydencką w maju 1999 r. podczas koncertu w sztokholmskim Riddarhuset (Dom Stanu Szlacheckiego). Zapowiadano, że król z królową mogą poświęcić na to spotkanie zaledwie kwadrans. Skoczyło się na ponad godzinnej rozmowie i na konieczności improwizowania nieprzewidzianego w programie poczęstunku. A ówczesny szef protokołu dyplomatycznego szwedzkiego msz dostała niemal zawału.
Bałtyk nas łączy
Tym razem w Kalmarze programy były bardzo napięte i nie pozwolono sobie na jakąkolwiek dowolność. Co wcale nie znaczy, że panował oficjalny chłód. Obaj główni, honorowi goście mają poczucie humoru z czego, w bardzo sympatyczny sposób, skorzystał Odd Zschiedrich, dyrektor Zamku Kalmarskiego sterujący przebiegiem uroczystości.
Odbywała się ona w dużej tzw. Zielonej Sali zamku. Rzędy krzeseł, zaproszeni goście. Wśród nich m.in. polski minister kultury Waldemar Dąbrowski i ambasador rp w Szwecji Marek Prawda. Na wysuniętych do przodu dwóch zabytkowych krzesłach król i prezydent. Przed nimi niewielkie podwyższenie z mównicą, obok zespół muzyczny, który wykonywał m.in. utwory Mikołaja Góreckiego. Odd Zschiedrich mówił o idei wystawy, narodzinach pomysłu przeniesienia jej do Kalmaru, pomocy i wsparciu ze strony m.in. Ambasady rp i Instytutu Polskiego w Sztokholmie, Instytutu Szwedzkiego. W imieniu miasta Kalmar gości witał szef władz komunalnych Roger Kaliff. Po nim zabrał głos prezydent Aleksander Kwaśniewski, który powiedział m.in.: Polakom Szwecja wydaje się sąsiadem bliskim i znajomym. Mamy świadomość dawnych historycznych więzów...Lubimy odwiedzać Wasz kraj, odległy zaledwie o kilka godzin żeglugi promem. Ciekawią nas jego mieszkacy, którzy stworzyli potężną gospodarkę i wyjątkowy system organizacji społecznej, którzy potrafili dać światu dynamit, Volvo, Bergmana, ABBE i nagrodę Nobla. Prezydent jednak głównie koncentrował się na niedalekiej przyszłości gdy i Polska dołączy do ue. Następnie przemawiał dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie prof. Andrzej Rottermund i szwedzki komisarz wystawy doc. Lars Andersson. Obaj mówili o założeniach i celach ekspozycji i wymieniali osoby szczególnie zasłużone przy jej tworzeniu. Ciekawe, że w wielu wystąpieniach stwierdzano iż morze już nie rozdziela nas a wręcz łączy. Jeden z mówców zmienił nawet znane hasło reklamowe używane przez Nokię na 'Baltic connecting people'.
Następcy
Po ostatnim mówcy przed gośćmi pojawiły się cztery osoby w renesansowych strojach trzymające barwne wstążki. Odd Zschiedrich tłumaczył znaczenie kolorów: biały - czystość i prawość; żółty - światło i słońce; czerwony - miłość i krew; niebieski - nadzieja i morze. Obok niego stanęła dwójka dzieci, które przedstawił: To są nasi następcy, kolejne pokolenie, które będzie utrzymywało kontakty między naszymi krajami. Oboje mają po 10 lat. Lea jest Szwedką a Edward Polakiem. Dzieci zawiązały wstążki, tworząc kokardy o narodowych barwach Polski i Szwecji. A następnie głośno powiedziały, każde w swoim języku: Jag föklarar utställningen öppnad i Ogłaszam wystawę za otwartą. Ta deklaracja wyraśnie rozbawiła króla oraz prezydenta, którzy w ten sposób zostali zwolnieni od obowiązku powtarzania doskonale znanej im formułki.
Niepozorna książeczka
Zwiedzając kalmarską wystawę zwraca się uwagę na portrety, efektowne przedmioty, broń itp. Tymczasem bardzo ciekawym obiektem jest niepozorna książeczka zapisana jako eksponat nr. V 65 i przywieziona z warszawskiej Biblioteki Narodowej. Nosi ona tytuł: Histoire de l`assassinat de Gustave III roi de Suede par un officier Polonais temoin oculaire co można przetłumaczyć jako: Relacja polskiego dyplomaty i naocznego świadka o zamordowaniu Gustava III króla Szwecji. Autorem tej wydanej anonimowo w Paryżu książeczki był ostatni poseł Rzeczpospolitej przy dworze szwedzkim Jerzy Michał Potocki, który uczestniczył w fatalnym balu w sztokholmskiej operze. Jego opowieść wzbudziła ogromne zainteresowanie w całej Europie. Książkę wznawiano wielokrotnie i stała się ona głównym śródłem wiedzy o tym dramatycznym wydarzeniu. Sądzi się, że z niej czerpał inspirację A. Boise, autor libretta do opery G. Verdiego Bal w operze, opowiadającej o zamachu na szwedzkiego władcę. Brat króla a po jego śmierci regent, książę Karol, kierując się prawdopodobnie strachem przed propagowaniem idei zabójstwa monarchy polecił wykupywanie we Francji a następnie niszczenie książki. Skutek był oczywiście odwrotny. Rosło zainteresowanie publikacją, rosły nakłady i liczba czytelników.
Kalmar - Darłowo
Zamek w Kalmarze jest miejscem szczególnym. W jego murach zawarto kiedyś Unię Kalmarską. Dania, Szwecja i Norwegia łączyły się pod wspólnym berłem. Jednym z pierwszych jej władców był Eryk Pomorski, koronowany w Zamku Kalmarskim na monarchę tych trzech królestw. Mało kto w Kalmarze i w całej Szwecji wie, że Eryk, spoczywa w podziemiach zamkowego kościoła w polskim Darłowie. Kilkaset metrów dalej jest brzeg morza i piaszczysta nadbałtycka plaża. Na królewskim kamiennym sarkofagu wyrześbiono również herb Trzech Koron. Niestety bardzo mało przybyszy ze Szwecji odwiedza to miejsce. Może więc warto przy okazji wystawy przypomnieć te fakty łączące Kalmar z Darłowem.
|
|
|
|
|
|
|
 | Odwiedza nas 26 gości
oraz 1 użytkowników. |
|
|
