|
 |
Odwiedzin |
37864618 |
 |
 |
Dziś |
2228 |
 |
|
| Wtorek 14 maja 2024 |
 |
|
|
|
| |
Adwokat radzi: Strona internetowa, a prawa autorskie |
|
|
|
|
|
|
Tekst: Lech Bognacki
| 
7/2001
|
Pewien właściciel firmy zwrócił się do nas z prośbą o poradę w następującej sprawie: Jego firma zajmuje się publicystyką. Z tej racji opanował on trudną sztukę wprowadzania do internetu tekstów, rysunków i rozmaitych wykresów. W sztuce tej nabrał wkrótce dużego doświadczenia i rutyny albowiem wydawany przez firmę periodyk publikowany jest nieomal od A do Z w internecie. Z biegiem czasu stał się w tej dziedzinie ekspertem. O umiejętnościach tych dowiedziała się zaprzyjaźniona z nim instytucja państwowa, której przedstawiciel zlecił mu opracowanie strony internetowej WWW (ang. World Wide Web pages; co w wolnym tłumaczeniu na język polski oznacza: "Światową Pajęczynę Informatyczną"). Właściciel firmy zgodził się wykonać zlecenie i w tym celu załatwił najpierw wszelkie formalności związane z uzyskaniem dostępu do serwera, a następnie wykonał ową stronę internetową, podając na widocznym miejscu, że strona została opracowana przez jego firmę. Informujący o tym tekst głosił: " Design by "firma".
Po wprowadzeniu strony internetowej do sieci, przedstawiciele instytucji państwowej nie mogli opanować swego zachwytu dla piękna, które emanowało z wykonanego dzieła oraz przystępnej ceny. Delektując się tymi zaletami, zleceniodawca doszedł jednak do wniosku, że tak wspaniała strona internetowa będzie teraz informowała nie tylko o pożytecznej działalności " instytucji",lecz powinna rozsławiać również zdolności programistyczne ...ale nie faktycznego autora strony lecz ..." instytucję". Któż by mógł się bowiem spodziewać, że " instytucja" tych zdolności nie posiada? Od pomysłu więc do dzieła. Przy pomocy kodu informacyjnego opracowanego przez wykonawcę oraz bez jego zgody i zawiadomienia - " instytucja" usunęła nazwę jego firmy, wpisując w to miejsce swoją własną nazwę. Nowy napis na stronie internetowej brzmiał: "Design by instytucja", co oczywiście nie oznaczało tego samego co: " Design by Firma". Jak w świetle prawa wygląda opisane wyżej zachowanie się "instytucji" ?
Pracownia Plastyczna p-ko Wytwórni Papierosów
Opisany wyżej przypadek przypomina wytoczony w 1994 roku spór przed sądem polskim przeciwko Wytwórni Papierosów "Silesia". Wytwórnia ta zamówiła bowiem w pracowni plastycznej Grzegorza W. projekty afiszy reklamowych. Po wykonaniu projektów przekazano je zamawiającemu. Tymczasem wkrótce roku pojawiły się w kioskach plakaty reklamowe z graficznym projektem Grzegorza W., lecz z oznaczeniem, iż ich autorem jest "Studio 101". Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 roku "Prawo autorskie i prawa pokrewne (Dz.U.Nr 80, poz. 904 z 2000 roku) Grzegorz W. wniósł do sądu pozew o odszkodowanie oraz nakazanie pozwanemu, aby publiczne obwieścił, kto jest autorem projektu.
Co na ten temat mówią przepisy prawne ?
Z punktu widzenia interesów twórcy, ochrona jego dóbr osobistych jest bardzo często ważniejsza niż ochrona jego uprawnień majątkowych. Chodzi tu przecież o gwarancję dla przestrzegania praw autorskich i decydowanie o kształcie wykonanego przez autora dzieła. Ustawa o ochronie praw autorskich w art. 16 mówi .. "Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nie ograniczoną w czasie i nie podlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do autorstwa utworu, oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępnienia go anonimowo, nienaruszalności treści formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania, decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności, nadzoru nad sposobem korzystania z utworu"
Prawo do autorstwa utworu polega na tym, że twórca może żądać od osób, które prawa te naruszyły, by uznały, iż on jest autorem danego utworu, jak również by usunęły oznaczenia, które autorstwu temu zaprzeczają. Treść cytowanego przepisu stanowi również o tym, że twórca ma prawo do oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem względnie do publikowania utworu anonimowo lub tylko z podaniem inicjałów.
Autorskie prawa majątkowe oznaczają, że twórcy przysługuje wyłączne prawo korzystania z utworu i rozporządzania nim w celu eksploatacji oraz do związanego z tym wynagrodzenia za korzystanie z utworu
Czego może żądać twórca ?
Zgodnie z treścią art. 78 ustęp 1 ustawy o prawie autorskim ...." twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo - na żądanie twórcy - zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny".
Jeśli zaś chodzi o prawa autorskie majątkowe, to zgodnie z art. 79 cyt. ustawy: ..."twórca może żądać od osoby, która je naruszyła, zaniechania naruszenia, wydania uzyskanych korzyści albo zapłacenia w podwójnej, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione, potrójnej wysokości stosowanego wynagrodzenia z chwili jego dochodzenia ....przepis stosuje się odpowiednio w przypadku usuwania lub zmiany bez upoważnienia jakiejkolwiek informacji identyfikujących dzieło, autora ...."
Wirtualne prawa autora
Prawami autorskimi mogą być zastrzeżone różne formy ekspresji, a więc nie tylko literatura, muzyka, materiały audiowizualne, nagrania dźwiękowe itp. Z chwilą, gdy otrzymują one konkretną formę, stają się własnością twórcy. Tak więc również grafika stworzona na komputerze podlega prawom autorskim od chwili umieszczenia jej na serwerze.
Odpowiedzialność karna
Art. 115. 1 omawianej ustawy stanowi: " Kto przywłaszcza sobie autorstwo albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3
Do którego sądu składa się pozew
Pozew o naruszenie autorskich praw majątkowych składa się do sądu pierwszej instancji zgodnie z przepisami art. 27 - 30 Kodeksu postępowania cywilnego, a więc do sądu, który jest właściwy ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego, zaś jeśli chodzi o osobę prawną - do sądu w okręgu którego znajduje się jej siedziba. Praktyka sądowa mówi, że sprawy o ochronę praw autorskich rozpoznają w pierwszej instancji sądy okręgowe (art. 17 pkt 2 kodeksu postępowania cywilnego).
ODPOWIEDZI NA PYTANIA:
Czy prawa autorskie majątkowe podlegają dziedziczeniu ?
Pewien Czytelnik z Uppsali zapytuje:.... Jak należy postąpić przy przeniesieniu praw autorskich (copyright) na inną osobę, nie należącą do grona krewnych ?
Pytanie to zdopingowało nas nie tylko do udzielenia odpowiedzi naszemu Czytelnikowi lecz również do wyjaśnienia niektórych innych kwestii, regulowanych przez prawo autorskie i prawa pokrewne. Najpierw jednak odpowiedź. Otóż, autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy. Nabywca autorskich praw majątkowych może przenieść je na inne osoby, chyba że umowa stanowi inaczej. Umowa o przeniesieniu autorskich praw majątkowych, zwana "licencją", obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione lecz nie może ona dotyczyć wszystkich utworów bądź wszystkich utworów określonego rodzaju tego samego twórcy mających powstać w przyszłości, a dotyczyć powinna tylko pól eksploatacji, które są znane w chwili jej zawarcia. Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, to twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. Jeżeli w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia autorskiego, jego wysokość określa się z uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu.
Autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub umowy (art. 41 cyt. ustawy). Z kolei nabywca autorskich praw majątkowych może przenieść je na inne osoby, chyba że umowa stanowi inaczej.
Adwokat Lech Bognacki
Kancelaria Adwokacka
Tel. 046/15-17-88
e-mail: friselladvokat@telia.com
|
|
|
|
|
|
|
 | Odwiedza nas 33 gości
oraz 0 użytkowników. |
|
|
