|
 |
Odwiedzin |
37807314 |
 |
 |
Dziś |
3638 |
 |
|
| Piątek 26 kwietnia 2024 |
 |
|
|
Tekst: Jolanta Szutkiewicz
| 
2015.06.11
|
Fot. Elżbieta Gieysztor-Ingvarsson
W środę, 4 marca 2015 r. w Ambasadzie RP w Sztokholmie miała miejsce niecodzienna uroczystość – odznaczono wybitnych Polaków mieszkających na emigracji w Królestwie Szwecji, a także Szwedów zasłużonych dla Rzeczypospolitej Polskiej. Wysokie odznaczenia państwowe przyznał Pan Prezydent RP, Bronisław Komorowski, a wręczył osobiście Pan Ambasador RP, Wiesław Tarka.
W uroczystości wzięło udział wiele osób, m. in. Pani Konsul RP, Barbara Sośnicka, oraz przedstawiciele Ambasady RP w Sztokholmie i – co najistotniejsze – prawie wszyscy odznaczeni. Byli też zaproszeni goście – rodziny bohaterów wieczoru, ich przyjaciele i znajomi.
***
Za staraniem Pani Konsul RP, Barbary Sośnickiej, zostały odznaczone następujące osoby:
KRZYŻ KAWALERSKI ORDERU ODRODZENIA POLSKI za wybitne zasługi w zakresie działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce
– Andrzej Stanisław Bachorz
– Andrzej Majewski
KRZYŻ KAWALERSKI ORDERU ZASŁUGI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ za wybitne zasługi we wspieraniu przemian demokratycznych w Polsce
– Sigmund Barczyk
KRZYŻ KAWALERSKI ORDERU ZASŁUGI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ oraz KRZYŻ WOLNOŚCI I SOLIDARNOŚCI za wybitne zasługi we wspieraniu przemian demokratycznych w Polsce
– Radzimierz Jerzy Nowakowski
ZŁOTY KRZYŻ ZASŁUGI za popularyzowanie polskiej kultury i nauki, za upowszechnianie wiedzy o historii Polski i Szwecji
– Michał Haykowski
ZŁOTY KRZYŻ ZASŁUGI za wspieranie przemian demokratycznych w Polsce, za niesienie pomocy humanitarnej Polakom
– Renata Teodora Kostecka
– Tadeusz Szkodowski
ZŁOTY KRZYŻ ZASŁUGI za zasługi we wspieraniu przemian demokratycznych w Polsce, za niesienie pomocy humanitarnej Polakom
– Ingrid Elizabet Nycz
ZŁOTY KRZYŻ ZASŁUGI za rozwijanie polsko-szwedzkiej współpracy regionalnej, za promowanie polskiej kultury
– Gösta Nilsson (odznaczenie odebrał za ojca Håkan Nilsson)
– Lennart Söderberg
ZŁOTY KRZYŻ ZASŁUGI pośmiertnie (katastrofa „MS Busko-Zdrój” – 8.02.1985 r.)
– Wojciech Błażejowski (odznaczenie odebrała córka Pani Wiesława Hagen)
***
Przed wręczeniem odznaczeń promotorzy poszczególnych osób odznaczanych wygłosili laudacje. Ze względu na to, iż największą grupę odznaczanych stanowili byli działacze Solidarności, autorka tego tekstu pozwala sobie na przybliżenie ich sylwetek, co zostało zaprezentowane w laudacji Adolfa Szutkiewicza. On sam to także były działacz Solidarności oraz były internowany, a w r. 2005 odznaczony KRZYŻEM KAWALERSKIM ORDERU ODRODZENIA POLSKI za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce.
Andrzej Stanisław Bachorz, Andrzej Majewski, Sigmund Barczyk i Radzimierz Jerzy Nowakowski byli, tak w Kraju, jak i na emigracji, zaangażowani w sprawy potrzebujących pomocy. Byli też zaangażowani w działalność konspiracyjną na rzecz odzyskania niepodległości Polski.
– Bez takich ludzi jak oni – powiedział Szutkiewicz – nie byłoby wolnej Ojczyzny, a Polska nie należałaby ani do NATO, ani do Unii Europejskiej. Ich postawa, ich działalność to wzór dla społeczeństwa polskiego i dla innych narodów, to wzór dla pokoleń.
Laudacje dla pozostałych osób wygłosili: Prof. Wacław Gudowski dla Michała Haykowskiego, Mieczysław Nycz dla Renaty Teodory Kosteckiej, Tadeusza Szkodowskeigo i dla Ingrid Elisabet Nycz, a Klementyna Mateja dla Gösta Nilsson i Lenarta Söderberg.
Michał Haykowski z synem Mikołajem. Fot. Elżbieta Gieysztor-Ingvarsson
Odznaczono pośmiertnie Wojciecha Błażejowskiego – ofiarę katastrofy statku „MS Busko Zdrój”, która miała miejsce na Morzu Północnym 30 lat temu – 8 lutego 1985 r. W czasie silnego sztormu nastąpiło przesunięcie wadliwie umocowanego ładunku, statek stracił stateczność, przewrócił się i błyskawicznie zatonął. W lodowatej wodzie zginęło wówczas 24 członków załogi oczekujących na pomoc. Zdołano uratować jedynie radiooficera – Ryszarda Ziemnickiego.
Pomnik upamiętniający zdarzenie oraz groby członków załogi znajdują się na Cmentarzu Komunalnym w Gdyni Witominie. Z inicjatywą uhonorowania ofiar zwróciły się do śp. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego ich rodziny. Niestety po tak długim czasie Kancelaria Prezydenta RP napotkała duże trudności w ustaleniu adresów wielu rodzin. Złoty Krzyż Zasługi nadany pośmiertnie Panu Wojciechowi Błażejowskiemu postanowieniem śp. Prezydenta RP Pana Lecha Kaczyńskiego z dnia 8 lutego 2008 r. wręczono córce – Pani Wiesławie Hagen.
Wszystkim odznaczonym złożono gratulacje i wręczono kwiaty. Po oficjalnej uroczystości był czas na lekki poczęstunek, a w elegancko urządzonych salonach Ambasady RP w Sztokholmie dość długo trwały żywe i przyjazne rozmowy gości z bohaterami wieczoru.
***
Sylwetki odznaczonych działaczy Solidarności
Andrzej Stanisław Bachorz
Pracował jako dyspozytor w Bazie Sprzętowo - Transportowej Bytomskiego Kosbudu.
W roku 1980 został wybrany przewodniczącym Zakładowej Komisji NSZZ Solidarność. Po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 prowadził działalność konspiracyjną, drukując Biuletyn Informacyjny, bibułę. Ich kolportażem zajmowali się licealiści z miejscowego gimnazjum, związani z Ruchem Młodzieży Niepodległej m.in. Marek Kińczyk, późniejszy prezydent Bytomia.
Andrzej Stanisław Bachorz został aresztowany w 1982, a następnie razem z
Edwardem Rewińskim i innymi postawiony pod Sąd Śląskiego Okręgu Wojskowego w Katowicach, otrzymując wyrok pięciu lat pozbawienia wolności. Po amnestii w 1984 Andrzej Stanisław Bachorz opuścił więzienie w Strzelinie. Ze względu na niemożliwość otrzymania pracy po więzieniu (w dokumentach informacja o długoletnim wyroku) zdecydował się z żoną i dziećmi na opuszczenie kraju. Pod koniec 1984 roku przyjechał do Szwecji, gdzie obecnie mieszka i pracuje.
Andrzej Majewski
Pracował w gorzowskiej drukarni, a od 1979 r. był zatrudniony w Wojewódzkim Domu Kultury w Gorzowie Wlkp., gdzie został wybrany na przewodniczącego NSZZ Solidarność. W 1981 rozpoczął pracę w Wojewódzkim Zarządzie Regionalnym NSZZ Solidarność w Gorzowie. Pomagał w uruchomieniu drukarni, drukował ulotki i inne potrzebne materiały. W kwietniu 1982 został aresztowany i skazany przez sąd wojskowy na dwa lata więzienia. Wyrok został zawieszony, ale Najwyższy Sąd Wojskowy w Warszawie go odwiesił. W związku z tym Andrzej Majewski udał się do kościoła św. Marcina w Warszawie, gdzie udzielono mu pomocy prawnej. Dzięki środkom podjętym przez działaczy warszawskiej opozycji umieszczono go na 50 dni w szpitalu przy ul. Spartańskiej i dzięki konspiracji lekarzy i personelu szpitala otrzymał kartę chorego i zawieszenie odbycia więzienia na pół roku. W 1983 objęła go amnestia. Nie zaprzestał jednak swojej podziemnej działalności, groziło mu ponowne aresztowanie i nowy wyrok. Złożył więc stosowne dokumenty w Ambasadzie Szwedzkiej w Warszawie i otrzymał zezwolenie na wjazd i zamieszkanie w Szwecji. We wrześniu 1983 r. po otrzymaniu paszportu w jedną stronę wraz z rodziną wyjechał z Polski.
Zygmunt Barczyk
To doktor habilitowany w dziedzinie ekonomii. Mieszka w Sztokholmie, jest obecnie emerytem, nadal wykłada jako profesor Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. W PRL nie należał nigdy do żadnej partii ani organizacji publicznej. Związał się natomiast z Solidarnością. W 1980 r. został przewodniczącym Komitetu Założycielskiego w Akademii Ekonomicznej w Katowicach. Pracował też w strukturach regionalnych Związku jako rzecznik prasowy regionu śląsko-dąbrowskiego i jako doradca ekonomiczny podczas strajków. Był współautorem koncepcji strajku czynnego, nazwanej przez władze PRL przygotowaniem kontrrewolucji w kraju. Planował związkową strategię rozwoju regionu. Po internowaniu, pozbawiony prawa wykonywania zawodu akademika, w połowie 1983 r. przyjechał z rodziną do Szwecji. Współpracował z Biurem Solidarności w Sztokholmie, działał w strukturach Kongresu Polaków, wspierał emigracyjną działalność ks. Blachnickiego w Carlsbergu. W 1989 r. pracował w Londynie w sekcji polskiej BBC.
Jest autorem licznych publikacji w periodykach solidarnościowych, podziemnych i emigracyjnych wydawnictwach. Od lat 90. prowadząc działalność akademicką w Sztokholmie, pracował równolegle jako specjalista do spraw rozwoju w gminie Huddinge. Jako ekspert w dziedzinie zagadnień samorządów lokalnych i gospodarki przestrzennej rozwijał współpracę między szwedzkimi i polskimi placówkami badawczymi, jak również organizował szkoły letnie w Sztokholmie i w Katowicach, zapraszając naukowców i samorządowców ze Szwecji i z krajów Europy Środkowej. Uczestniczył w projektach prowadzących do stałych kontaktów profesjonalnych i politycznych między Szwecją i Polską.
Z okazji 25-lecia Związku uhonorowany został Medalem Solidarności.
Radzimierz Jerzy Nowakowski
W 1976 r. był sygnatariuszem listu w obronie represjonowanych robotników Radomia. W latach 1977-1980 pracował jako kolporter niezależnych wydawnictw, m. in. „Biuletynu Informacyjnego” KOR/KSS KOR, „Res Publiki”, „Drogi” związanej z ROPCiO, następnie wydawnictw KPN. Od 1978 współpracownik ROPCiO w Szczecinie. W dniach 18-30 sierpnia 1980 uczestniczył w strajku w PKZ w Szczecinie, od października 1980 w „S”, członek Komitetu Założycielskiego w PKZ. W 1981 został zatrudniony w redakcji „Biuletynu Informacyjnego Zarządu Regionu Pomorza Zachodniego NSZZ «S»”. 13 XII 1981 internowany w Ośrodku Odosobnienia w Goleniowie, następnie w Wierzchowie, autor projektów kartek okolicznościowych i świątecznych drukowanych przez internowanych, 20 VII 1982 zwolniony. W okresie VIII 1982 – 1983 kolporter pism podziemnych (m.in. „Grot”, „Obraz”, „Tygodnik Wojenny”) wśród pracowników PKZ, przedsiębiorstwa Bimor i na Politechnice Szczecińskiej. Został redaktorem podziemnego pisma „Jednodniówka Bezokolicznościowa”. W październiku 1982 stworzył plakat ośmieszający reżimowe związki zawodowe z hasłem „Wstąpcie do nas”. Był uczestnikiem manifestacji w kolejne rocznice 3 V, Porozumień Sierpniowych, 11 XI, Grudnia’70. Wielokrotnie zatrzymywany na 48 godzin, przesłuchiwany.
Od lipca 1983 przebywa na emigracji w Szwecji. Był jednym z inicjatorów stworzenia organizacji „Solidarność Sverige – Polen”, później członkiem Zarządu. Organizacja powstała w Oxelösund w 1983 r. Jej cel stanowiło organizowanie poparcia dla podziemnej Solidarności wśród szwedzkich związków zawodowych poprzez zbieranie funduszy na sprzęt poligraficzny, a także adaptacje rodzin związkowców więzionych w Polsce (przykład: rodzina Janka Witkowskiego). Nowakowski organizował przerzuty sprzętu i materiałów poligraficznych do Polski we współpracy z Biurem Informacyjnym „S ” w Sztokholmie, a także korzystając z pomocy współpracowników Biura na południu Szwecji (Jerzy Kaleta). Z rekomendacji Andrzeja Milczanowskiego wybrano go przedstawicielem Regionu Pomorza Zachodniego podziemnej Solidarności, był odpowiedzialny za kontakty z Biurem Informacyjnym i Jerzym Milewskim w Brukseli oraz z innymi ważnymi ośrodkami jak Biuro Informacyjne w Sztokholmie i Biuro w Londynie.
Pełnił funkcje przedstawiciela i współpracownika podziemnego pisma „Obraz” wydawanego w Szczecinie, zajmował się organizacją pomocy technicznej i środków finansowych dla pisma. Teren działania: Szwecja, Francja, Anglia, Niemcy – Radio WE, Berlin Zachód. Był też organizatorem i administratorem archiwum pisma za granicą. Archiwum obejmowało około 200 tytułów pism, periodyków i książek ukazujących się w podziemiu w Polsce m. in. komplet filmów wydawnictwa „Nowa”. W 2008 r. archiwum zostało przekazane Instytutowi Pamięci Narodowej (oddział w Szczecinie).
Autor plakatów i ulotek informacyjno-propagandowych wydawanych w podziemiu w Polsce w okresie stanu wojennego np. wzywających do bojkotu wyborów do Parlamentu w 1985 r. W czasie pierwszych wolnych wyborów, będących rezultatem porozumień Okrągłego Stołu w 1989 r., pomagał jako wolontariusz przy organizacji wyborów w Sztokholmie. Jest mężem zaufania kandydata na posła do Sejmu – Stefana Kurowskiego.
|
|
|
|
|
|
|
 | Odwiedza nas 29 gości
oraz 1 użytkowników. |
|
|
