Materiał nadesłany przez Klub Gazety Polskiej w Sztokholmie
W rocznicę ogłoszenia styczniowego manifestu Rządu Narodowego, w dniu 22 stycznia o godz.18 na cmentarzu Haga Norra w Sztokholmie, odbyła się uroczystość rozpoczynająca obchody 150 rocznicy Powstania Styczniowego. Uroczystość zorganizowana została przez Klub Gazety Polskiej w Sztokholmie i Radę Uchodźstwa Polskiego w Szwecji.
Mimo mroźnej pogody liczna grupa Polaków zebrała się przed pomnikiem Józefa Demontowicza, przedstawiciela powstańczego rządu na kraje skandynawskie, by uczcić to wielkie wydarzenie w historii naszego Kraju oraz pamięć jego bohaterów, którzy nie wahali się złożyć najwyższej ofiary na ołtarzu wolności. Uroczystości przewodniczyli Pan Tomasz Strzyżewski, Przewodniczący Klubu Gazety Polskiej w Sztokholmie oraz Pani Jolanta Halkiewicz, Prezes Rady Uchodźstwa Polskiego w Szwecji.
W imieniu Ambasady RP wieniec złożyła Pani Barbara Sośnicka, Konsul Rzeczpospolitej Polskiej w Sztokholmie. W spotkaniu uczestniczyli także m.in. przedstawiciele Stowarzyszenia Kombatantów Polskich, przedstawicielka Polskiego Komitetu Pomocy w Szwecji Pani Krystyna Andrzejewska, przewodnicząca Fundacji Jana II w Sztokholmie Pani Bogusława Zaniewicz-Dybeck, członkowie organizatorów – Klubu GP w Sztokholmie oraz RUP, kilkuosobowa grupa młodzieży, którą przyprowadziła dyrektorka Polskiej szkoły przy Amb. Polskiej w Sztokholmie Pani Elżbieta Stencel, przedstawicielka Towarzystwa Moniuszki Pani Elżbieta Szwejkowska-Olsson oraz kilka osób ze Stowarzyszenia Polek, jak również Polacy mieszkający w Sztokholmie i grupa pracowników Europejskiego Centrum Kontroli Chorób.
Pan Bogusław Suski przedstawił krótką informację nt. Powstania, wskazując na „znaczenie tradycji Powstania, stanowiącej ważny element w tworzeniu nowoczesnego narodu polskiego” oraz podkreślając, że „legenda i etos Powstania Styczniowego legły u podstaw odrodzonej Polski, a poświęcenie powstańców doprowadziło do odrodzenia naszej państwowości po 123 latach niewoli w 1918 roku”.
Pani Jolanta Halkiewicz, Przewodnicząca Rady Uchodźstwa Polskiego w Szwecji, której przodkowie brali czynny udział w działaniach powstańczych, przekazała informację na temat Józefa Błażeja Demontowicza, oraz wspomniała nazwiska wielkich powstańców. Kończąc swoje wystąpienie, zawierające także informacje nt. szwedzkich śladów Powstania Styczniowego, Pani Halkiewicz zakończyła słowami: „Wszystkim wymienionym i dziesiątkom tysięcy, którzy poświęcili swe życie w sprawie Ojczyzny składamy dzisiaj hołd. Pomódlmy się, by ich ofiara, jak i wszystkie inne ofiary poniesione w walce z moskiewskim imperium kłamstwa, przyczyniły się do zwycięstwa prawdy i do duchowego odrodzenia naszego Narodu.”
Modlitwę poprowadził Ksiądz Włodzimierz Kruczkowski z Polskiej Misji Katolickiej w Sztokholmie, odmawiając dziesiątkę różańca w intencji ofiar Powstania Styczniowego i duchowego odrodzenia narodu polskiego, po czym wszyscy zgromadzeni odśpiewali Hymn Narodowy i pieśń „Boże coś Polskę”.
Następnie uczestnicy przeszli na krótką modlitwę do znajdującego się opodal grobu Alfa Pomiana Hajdukiewicza, członka Rządu Narodowego 1863–1866.
Kończąc uroczystość Pan Tomasz Strzyżewski podziękował za przybycie wszystkim zebranym, zapraszając do udziału w następnych spotkaniach organizowanych w ramach obchodów 150 rocznicy Powstania Styczniowego, tj. na mszę św. w intencji uczestników Powstania Styczniowego, która odbędzie się w piątek, 25 stycznia o godz. 18:00 w kościele św. Jana w Sztokholmie i na wykład doktora Piotra Szubarczyka w dniu 16 lutego w lokalu OPON.
***
W 2013 roku Polacy i Litwini obchodzą 150 rocznicę Powstania Styczniowego.
W Szwecji możemy odnaleźć liczne pamiątki po tym historycznym wydarzeniu. Po Powstaniu Styczniowym 1863 roku przybywali do Szwecji byli powstańcy szukający tutaj schronienia przed Caratem. Wśród nich znalazł się jeden z najbardziej znanych Polaków w Szwecji, Henryk Bukowski, założyciel polskiego antykwariatu w Sztokholmie, oraz współzałożyciel Nordiska Museet. Na cmentarzu Haga Norra pochowany jest Józef Błażej Dementowicz, który organizował dla powstańców transporty broni przesyłane przez Gdańsk i Królewiec. Po internowaniu transportu z Londynu, Demontowicz pełnił funkcję delegata Rządu Narodowego na kraje skandynawskie. Po upadku Powstania Styczniowego osiadł na stale w Sztokholmie, gdzie pomagał polskim emigrantom do śmierci w 1876 roku.
Także w Sztokholmie, w rękach Przewodniczącej Rady Uchodźstwa Polskiego w Szwecji znajduje się powstańcza relikwia, sztandar, zbroczony krwią powstańca.
Powstanie skierowane przeciwko Imperium Rosyjskiemu, było wyrazem sprzeciwu wobec carskiego terroru i intensywnej polityki rusyfikacji. Jego celem była restytucja Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Powstanie wybuchło 22 stycznia roku w Warszawie i 1 lutego 1863 w Wilnie, obejmując ziemie leżące w historycznych granicach dawnej I Rzeczypospolitej pozostające pod zaborem carskim, włączając również Białoruś i część Ukrainy.
Powstanie styczniowe było najdłużej trwającym, najbardziej masowym ruchem niepodległościowym XIX-tego wieku. Mimo miażdżącej przewagi sił armii rosyjskiego zaborcy, przez prawie 2 lata działała niepodległościowa administracja cywilna i wojskowa, kierując działaniami zbrojnymi, w których wzięło udział co najmniej 150 tys. powstańców, zaangażowanych w ok.1200 mniejszych lub większych potyczek.
Powstanie spotkało się z poparciem międzynarodowej opinii publicznej. Działania dyplomatyczne krajów sygnatariuszy Traktatu Wiedeńskiego, w tym Szwecji, udaremniły wsparcie cara przez armię pruską. Niestety, pod naciskiem Rosji, rząd szwedzki internował w Malmö, parowiec Ward Jackson, ze wsparciem dla powstańców, wiozący na pokładzie 185 ochotników różnej narodowości, 2 działa, tysiące karabinów.
Pomimo poświęcenia i poniesionych ofiar zryw zakończył się klęską, a w odwecie władze carskie nasiliły represje przeciwko ludności cywilnej oraz całkowicie zlikwidowały resztki odrębności państwowej Królestwa Polskiego. Bilans insurekcji był tragiczny – w walkach zginęło około 30 tysięcy uczestników, blisko 1 tysiąc powstańców zostało straconych, około 38 tysięcy skazanych na katorgę lub zesłanych na Syberię. Majątki uczestników powstania zostały skonfiskowane.
Powstanie stanowiło ostatni akt wspólnego działania mieszkańców wielonarodowościowej I-szej Rzeczypospolitej i było punktem zwrotnym w procesie upowszechniania praw obywatelskich i budowy solidarności społecznej.
Odwoływanie się do tradycji powstania styczniowego stanowiło ważny element tworzenia nowoczesnego narodu polskiego. Legenda i etos Powstania Styczniowego legły u podstaw odrodzonej Polski, a poświęcenie powstańców doprowadziło do odrodzenia naszej państwowości po 123 latach niewoli w 1918 roku.
Autor: Qbas, Klub Gazety Polskiej w Sztokholmie
Żródła:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Powstanie_styczniowe
Uchwała Senatu RP z dnia 3 sierpnia 2012 r. ustanawiająca rok 2013 Rokiem Powstania Styczniowego:
http://www.senat.gov.pl/prace/senat/posiedzenia/tematy,26,1.html
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Demontowicz
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Bukowski
http://www.polskieslady.se/historia.htm
|
